อดีตผู้ถือหุ้นรายใหญ่ของ Yukos ยืนกรานรัฐบาลรัสเซียต้องชดใช้ค่าเสียหาย 5 หมื่นล้านดอลลาร์ตามคำตัดสินชี้ขาดเมื่อปี 57 แม้ล่าสุดศาลชั้นต้นกรุงเฮกรับคำร้องคัดค้านจากรัสเซีย

          เมื่อวันที่ 20 เม.ย. 2559 ศาลชั้นต้นกรุงเฮก (District Court of The Hague) ได้เปิดรับคำร้องจากสหพันธรัฐรัสเซีย ซึ่งคัดค้านคำตัดสินชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการเมื่อปี 2557 ที่ได้มีคำสั่งให้ทางการรัสเซียชดใช้ค่าเสียหายเป็นเงินกว่า 5 หมื่นล้านดอลลาร์ แก่อดีตผู้ถือหุ้นรายใหญ่ของ Yukos Oil Company
          ศาลชั้นต้นกรุงเฮกมีมติว่า คำตัดสินชี้ขาดดังกล่าวไม่สามารถตั้งอยู่บนมูลเหตุที่ว่า สหพันธรัฐรัสเซียไม่ได้มีความผูกพันตามคำขอชั่วคราวดังที่ระบุไว้ในมาตรา 26 ของสนธิสัญญากฎบัตรพลังงาน (Energy Charter Treaty) ซึ่งประกอบด้วยคำเสนอให้ตัดสินโดยมีผู้ชี้ขาด แม้ว่ารัฐเซียได้แสดงความยินยอมต่อคำขอชั่วคราวที่ตนได้ยื่นตามความในมาตรา 45 ของสนธิสัญญาดังกล่าว
          ทิม ออสบอร์น ผู้อำนวยการของ GML บริษัทผู้ถือหุ้นรายใหญ่โดยอ้อมของ Yukos กล่าวถึงคำตัดสินดังกล่าวว่า "เรายืนยันที่จะเดินหน้าตามคำตัดสินชี้ขาดอย่างเป็นเอกฉันท์เมื่อปี 2557 สำหรับความเสื่อมสลายของ Yukos อันเป็นผลจากปัจจัยกระตุ้นทางการเมือง เราจะยื่นอุทธรณ์มติที่น่าประหลาดใจของศาลชั้นต้นกรุงเฮก โดยเรามีความศรัทธาอย่างแรงกล้าต่อหลักนิติธรรม และเชื่อว่าท้ายที่สุดความยุติธรรมก็จะเป็นผู้ชนะ"
          มาร์นิกซ์ เลจ์เทน หุ้นส่วนประจำสำนักกฎหมาย De Brauw Blackstone Westbroek ในกรุงอัมสเตอร์ดัม ซึ่งรับหน้าที่ดำเนินการพิจารณาคดีที่ศาลกรุงเฮกในนามของผู้เรียกร้อง กล่าวว่า "ศาลชั้นต้นกรุงเฮกได้มีการใช้บังคับกลไกคำร้องชั่วคราวตามความในสนธิสัญญากฎบัตรพลังงานอย่างไม่ถูกต้อง เช่นเดียวกับบทบัญญัติกฎหมายรัสเซียที่เกี่ยวข้อง ผมเชื่อว่าคำตัดสินครั้งนี้จะได้รับการแก้ไขเมื่อถึงเวลาสมควร"
          เอ็มมานูเอล เกลลาร์ด หัวหน้าคณะอนุญาโตตุลาการระหว่างประเทศ บริษัท Shearman & Sterling LLP ซึ่งรับหน้าที่เป็นที่ปรึกษาหลักในการดำเนินการอนุญาโตตุลาการ กล่าวเสริมว่า "อนุญาโตตุลาการประกอบด้วยผู้เชี่ยวชาญมากความสามารถด้านกฎหมายระหว่างประเทศ 3 ท่าน ซึ่งล้วนมีการใช้เหตุผลอย่างไม่มีข้อโต้แย้ง ทั้งนี้ ผมเชื่อว่าคำตัดสินในวันนี้จะได้รับการพิพากษากลับในชั้นอุทธรณ์"
          ยาส บานิฟาเตมิ หุ้นส่วนผู้รับหน้าที่ว่าความกฎหมายระหว่างประเทศแผนกคดีเมืองของ Shearman & Sterling LLP กล่าวว่า "ทางผู้เรียกร้องจะดำเนินการต่อไปในระดับโลก เพื่อบังคับให้สหพันธรัฐรัสเซียปฏิบัติตามพันธกรณีตามคำตัดสินของอนุญาโตตุลาการ โดยอนุสัญญานิวยอร์กฉบับพ.ศ. 2501 (1958 New York Convention) กำหนดไว้ว่า ศาลที่เป็นผู้บังคับคดีนั้นมีสิทธิในการประเมินคำตัดสินชี้ขาด ไม่ว่าศาลกรุงเฮกจะมีคำตัดสินอย่างไร"
          ทันทีที่ได้รับทราบคำตัดสินดังกล่าว กลุ่มผู้เรียกร้องได้ยืนยันที่จะใช้สิทธิของตนในการขออุทธรณ์ต่อศาลอุทธรณ์กรุงเฮก ในขณะเดียวกันก็ได้มีการเดินเรื่องเพื่อบังคับใช้คำตัดสินชี้ขาดในเขตอำนาจต่างๆ ทั้งสหรัฐอเมริกา สหราชอาณาจักร ฝรั่งเศส เบลเยี่ยม เยอรมนี และอินเดีย
          หมายเหตุสำหรับบรรณาธิการ:
          เมื่อวันที่ 18 กรกฎาคม 2557 อนุญาโตตุลาการที่กรุงเฮกภายใต้ความอุปการะของศาลอนุญาโตตุลาการถาวร (Permanent Court of Arbitration) ได้มีคำตัดสินชี้ขาดอย่างเป็นเอกฉันท์ว่า สหพันธรัฐรัสเซียได้ละเมิดพันธกรณีระหว่างประเทศของตนตามความในสนธิสัญญากฎบัตรพลังงาน จากการทำลายธุรกิจของ Yukos Oil Company ทั้งยังมีการนำทรัพย์สินของบริษัทมาใช้ประโยชน์โดยมิชอบ โดยได้มีคำสั่งให้ทางการรัสเซียชดใช้ค่าเสียหายเป็นเงินกว่า 5 หมื่นล้านดอลลาร์ แก่อดีตผู้ถือหุ้นรายใหญ่ของ Yukos ซึ่งนับจนถึงวันนี้ก็ยังคงถือว่าเป็นคำตัดสินชี้ขาดที่มีมูลค่าสูงสุดเท่าที่อนุญาโตตุลาการเคยตัดสิน
          การเวนคืนกิจการของ Yukos เริ่มต้นขึ้นในหลายๆขั้นด้วยกัน ไม่ว่าจะเป็นการทำให้ธุรกิจเป็นอัมพาต (จากคำสั่งจับกุม ตัดสินจำคุก ตลอดจนการคุกคามฝ่ายบริหารและพนักงานของบริษัท) สร้างข้ออ้างในการยึดครองทรัพย์สินของบริษัท (สร้างข้อมูลกล่าวหาว่ามีหนี้สินจากภาษีเป็นมูลค่ากว่า 2.4 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐ) ใช้ข้ออ้างข้างต้นในการยึดครองทรัพย์สินของ Yukos ไปทีละส่วน (เริ่มด้วยธุรกิจ Yuganskneftegaz ซึ่งเป็นธุรกิจทำรายได้ให้กับ Yukos) จากนั้นก็ทำการถ่ายโอนทรัพย์สินทั้งหมดของบริษัทไปยัง Rosneft ซึ่งเป็นรัฐวิสาหกิจของรัสเซีย ส่งผลให้ท้ายที่สุดทางการรัสเซียได้ดำเนินการยกเลิกกิจการและชำระบัญชี Yukos เมื่อเดือนพฤศจิกายน 2550 พร้อมทั้งบังคับเอาทรัพย์ทั้งหมดที่ผู้เรียกร้องฝั่ง Yukos ได้ลงทุนไว้อย่างไม่เป็นธรรม
          ด้านอนุญาโตตุลาการกล่าวไว้ว่า "Yukos ได้ตกเป็นเป้าการโจมตีที่มีเหตุจูงใจทางการเมืองด้วยอำนาจของรัสเซีย ซึ่งส่งผลให้บริษัทต้องล่มสลายลงในท้ายที่สุด" โดยรัฐบาลรัสเซียมีเป้าหมายที่จะ "ทำให้ Yukos ล้มละลาย จากนั้นก็ถ่ายโอนทรัพย์สินให้กับรัฐวิสาหกิจ และสั่งจองจำผู้ที่ส่งสัญญาณแสดงตนเป็นคู่แข่งทางการเมือง (นายมิคาอิล โคดอร์คอฟสกี นักธุรกิจชาวรัสเซียและอดีตประธานของ Yukos)"
          คณะอนุญาโตตุลาการที่รับผิดชอบในคดีนี้มีอีฟ ฟอร์ติเยร์ อนุญาโตตุลาการแถวหน้า ผู้เคยดำรงตำแหน่งตัวแทนประจำแคนาดาในคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ และอดีตประธานคณะมนตรีความมั่นคง รับหน้าที่เป็นประธาน โดยสหพันธรัฐรัสเซียได้แต่งตั้งผู้พิพากษาสตีเฟน ชเวเบิล อดีตประธานศาลยุติธรรมระหว่างประเทศ ส่วนฝั่งผู้เรียกร้องได้แต่งตั้งดร.ชาร์ล ปองเซต์ พาร์ทเนอร์จากสำนักกฎหมาย CMS von Erlach Poncet Ltd. ในเจนีวาเป็นตัวแทน

          แหล่งข่าว: GML Ltd